آشنایی با اختلال وسواسی-جبری یا OCD

اختلال وسواسی-جبری یا OCD، یک اختلال ذهنی و روانی است که بر عملکرد فرد در زندگی روزمره تاثیر می‌گذارد و به دو نوع وسواس‌های فکری و اجبارهای رفتاری تقسیم‌بندی می‌شود. ممکن است برای شما هم اتفاق افتاده باشد که پس از خروج از منزل، شک کنید که آیا گاز را خاموش کرده‌اید یا نه؟! درب‌ها را قفل کرده‌اید یا نه؟! پس از قفل کردن درب ماشین می خواهید از بسته بودن آن‌ها بارها اطمینان حاصل می‌کنید؟!

باید بگوییم تمام کارهای تکراری که در اثر حواس‌پرتی انجام می‌دهیم، لزوما نشان‌دهنده اختلال وسواسی-جبری در فرد نیست.

وسواس‌های فکری

وسواس‌های فکری، افکار، تمایلات یا تصورات تکرارشونده و پایداری هستند که به‌طور ناخواسته و مزاحم در فرد بروز می‌کنند.

اجبارهای رفتاری یا وسواس‌های عملی

وسواس‌های عملی، رفتارها یا فعالیت‌های ذهنی تکراری هستند که فرد احساس می‌کند باید طبق قوانینی خاص، به‌دقت آن‌ها را انجام دهد.

وسواس‌های عملی می‌تواند به دو گروه رفتارها تقسیم شود:

1. رفتارهای تکراری نظیر شستن مکرر دست‌ها، رعایت نظم و ترتیب و وارسی کردن باشد.
2. فعالیت‌های ذهنی نظیر دعا کردن، شمردن و تکرار آهسته کلمات در سکوت بروز کند.

وسواس‌های عملی عمدتا وقت‌گیر هستند و موجب ناراحتی‌های قابل توجهی در کارکردهای شغلی و اجتماعی فرد می‌شوند.

از دیگر اختلالت وسواسی می‌توان به فعالیت‌های ذهنی تکراری معطوف به بدن مانند خراشیدن پوست و کندن مو اشاره کرد.

علائم وسواس‌‌های فکری و عملی چیست؟

اگرچه محتوای وسواس‌های فکری و عملی در بین افراد، متفاوت است، اما برخی علائم در هر دوی آن‌ها شایع هستند. از جمله این علائم می‌توان به وسواس فکری آلودگی و وسواس عملی تمیز کردن، وسواس فکری تقارن و وسواس‌های عملی تکرار، نظم و ترتیب و شمارش، وسواس‌های فکری پرخاشگرانه، جنسی و مذهبی و وسواس‌های عملی مرتبط با آن‌ها و ترس از آسیب به خود یا دیگران و وسواس‌های عملی مربوط به آن اشاره کرد.

اختلال بدریخت‌انگاری بدن

در اختلال بدریخت‌انگاری بدن، فرد مبتلا مشغولیت ذهنی نسبت به ظاهر فیزیکی خود دارد که از نظر دیگران جزیی است اما بیمار به صورت مکرر، خود را در آینه وارسی می‌کند، بیش از حد آرایش می‌کند یا مکررا پوست خود را تمیز می‌کند یا در ذهن خود، مدام ظاهر خود را با دیگران مقایسه می‌کند.

اختلال ذخیره‌سازی یا احتکار

در این اختلال، فرد مبتلا احساس نیاز شدید به جمع کردن، نگهداری و ناراحتی از دور ریختن اشیایی دارد که حتی گاهی مورد نیاز فرد نبوده و جایی هم برای نگهداری آن‌ها ندارد. در این اختلال، گردآوری اشیا تا حدی است که موجب شلوغی محیط کار یا زندگی فرد می‌شود و فعالیت در آنجا را با مشکل مواجه می‌کند. در برخی موارد، فرد مبتلا به جمع‌آوری، خرید یا دزدی وسایلی روی می‌آورد که مورد نیاز او نیست و فضای کافی هم برای آن‌ها ندارد.

اختلال کندن مو و اختلال کندن پوست

در اختلال کندن مو، فرد اقدام به کندن مکرر موهای خود می‌کند که منجر به بی‌ مویی می‌شود و همچنین فرد مبتلا، به صورت مکرر تلاش می‌کند تا این عمل را کاهش دهد یا متوقف کند. در اختلال کندن پوست نیز، فرد مبتلا به‌صورت مستمر در پوست خود خراش‌هایی ایجاد می‌کند که منجر به بروز ضایعات پوستی در فرد می‌شود، همچنین بیمار مکررا تلاش می‌کند تا این عمل را متوقف کند. در این دو نوع اختلال، فرد پس از کندن مو یا خراشیدن پوست ممکن است احساس آرامش، تکسین یا رضایت کند.

آیا شما یا اطرافیانتان تابحال شکل‌هایی از اختلال وسواسی-جبری را تجربه کرده‌اید؟

چنانچه درباره وسواس‌های فکری و عملی سوال یا نظری دارید، در بخش دیدگاه با ما به اشتراک بگذارید.

برای رزرو وقت مشاوره با ما در تماس باشید.