اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟

اختلال شخصیت ضد اجتماعی نوعی اختلال شخصیت است که افراد مبتلا به آن درک درستی از رفتار با دیگران ندارند. این افراد برای احساسات دیگران هیچ ارزشی قائل نیستند و با بی احترامی با دیگران رفتار می کنند. این اختلال به ASPD نیز معروف است یکی از انواع اختلالات شخصیتی است که بر نحوه تفکر و رفتار افراد تاثیر می گذارد. مهمترین مشخصه اختلال شخصیت ضد اجتماعی، عدم وجود همدلی و عدم توجه به حقوق دیگران است.

افرادی که اختلال شخصیت ضد اجتماعی دارند حقوق و احساسات دیگران را نادیده می گیرند و به شکل بی رحمانه ای نسبت به دیگران بی تفاوت هستند. این افراد هیچ گاه احساس گناه یا عذاب وجدان ندارند.  

این‌ گونه افراد معمولاً عواقب رفتار و اعمال خود را نادیده می ‌گیرند و به همین دلیل انجام هیچ رفتاری از طرف آن‌ ها بعید نیست. افراد سایکوپات ممکن است دروغ بگویند، رفتار های پرخاشگرانه یا خشونت ‌آمیز داشته باشند و به اطرافیان خود آسیب جسمی یا روحی وارد کنند.

هنجار های اجتماعی و قوانین برای افرادی که دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند، بی اهمیت است. این افراد معمولا دچار اعتیاد به مواد مخدر و الکل هستند و به دلیل ویژگی هایی که این اختلال دارد، نسبت به خانواده، اجتماع و کار خود کاملا بی مسئولیت هستند.

طی تحقیقات متخصصین روانشناس، وجود اختلال شخصیت ضد اجتماعی در مردان بیش از زنان است و معمولا در سنین بین 24 تا 44 سالگی در شدید ترین حالت است و معمولا پس از 45 سالگی بهبود پیدا می کند.

دلایل ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی

ژنتیک:

بر اساس تحقیقات انجام شده هیچ عامل ژنتیکی مشخصی وجود ندارد که مسئول این بیماری باشد. با این حال ژنتیک احتمالا ژن های فرد را در برابر تأثیرات محیطی آسیب پذیر تر می کند. وجود اختلال شخصیت ضد اجتماعی در بیم خویشاوندان بیولوژیکی درجه اول مبتلایان شایع تر از افراد عادی است.

شرایط خانوادگی:

سوءاستفاده از کودک، تروما، بی‌توجهی و سهل‌ انگاری والدین، کتک ‌زدن و فحاشی احتمال ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی (ASPD) در مراحل بعدی زندگی را افزایش می ‌دهد. به‌ صورت کلی شرایط خانوادگی و محیط رشد کودک می ‌تواند در ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی تاثیر مهمی داشته باشد.

چنانچه والدین کودک ناکارآمد باشند، ممکن است کودک این الگو های رفتاری را بیاموزد و آن را با فرزندان خود تکرار کند و باعث ایجاد این چرخه معیوب شود. والدین بی نظم، بی ‌توجه و به دور از همدلی باعث می شوند، فرصت ایجاد حس قوی خودکنترلی، انضباط و همدلی کودکان با دیگران را از دست برود.

تغییرات ساختار در مغز:

تحقیقات نشان می ‌دهد که افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی در لوب فرونتال، ناحیه ‌ای از مغز که در برنامه ‌ریزی و قضاوت نقش دارد، تفاوت‌ هایی با افراد سالم دارند.

این افراد تمایل به تحریک بیشتری دارند و ممکن است به دنبال فعالیت ‌های خطرناک یا حتی غیر قانونی باشند تا برانگیختگی خود را به سطح مطلوبی برسانند. ضمن آن که بعضی از عوامل محیطی از جمله سیگار کشیدن در دوران بارداری و عملکرد غیر ‌طبیعی مغز می ‌توانند ابتلا به این اختلال را افزایش دهد.

عوامل بیولوژیکی:

علاوه بر موارد عنوان شده، افراد مبتلا به ASPD ممکن است سطوح غیر عادی سروتونین داشته باشند. سروتونین یک ماده شیمیایی در مغز است که خلق ‌و خو و احساس شادی ما را تنظیم می‌ کند.

شیوه های تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟

اگر چه این بیماری ممکن است در دوران کودکی شروع شود، اما نمی‌ توان آن را قبل از ۱۸ سالگی به‌ صورت جدی تشخیص داد. برای اینکه ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی تشخیص داده شود، باید فرد قبل از ۱۵ سالگی بی‌ اعتنایی و تجاوز به حقوق دیگران را از خود نشان دهد. 

در دوران کودکی، کسانی که به این اختلال مبتلا می ‌شوند، معمولاً انفجار های خشم را تجربه می‌ کنند، نسبت به حیوانات ظلم می ‌کنند و توسط همسالان خود به عنوان قلدر توصیف می ‌شوند و سازگاری بسیار کمی با همسالان خود دارند.

وجود حداقل یکی از علائم زیر می تواند نشان دهنده وجود اختلال شخصیت ضد اجتماعی ابتدایی در کودکان باشد.

عدم توجه به امنیت خود و دیگران.

رفتار های تکانشی.

عدم رعایت قوانین و مقررات.

عدم وجود مسئولیت پذیری در زمینه های خانوادگی، اجتماعی و شغلی.

تحریک پذیری بالا و پرخاشگری شدید.

عدم وجود احساس گناه یا پشیمانی از اعمال و رفتار خود.

دروغ گفتن یا بازیچه کردن دیگران برای سرگرمی و لذت.

توجه به این نکته نیز ضروری است که این افراد حداقل باید 18 سال سن داشته باشند و متخصص روانشناس باید آن را تایید کند زیرا برخی از اختلالات مانند، اختلال شخصیت مرزی، اسکیزوفرنی و اختلال شخصیت خودشیفته نیز ممکن است نشانه هایی از اختلال شخصیت ضد اجتماعی داشته باشند.

ویژگی های بالینی شخصیت ضد اجتماعی

شخصیت ‌های ضد اجتماعی ظاهری بسیار جذاب و گرم و صمیمی دارند و در اغلب موارد بسیار نزد خانم‌ ها فریبنده و جذاب به نظر می‌رسند. این افراد جنس مخالف خود را تحت تأثیر جنبه‌ های اغوا گرانه و هیجان انگیز شخصیت خود قرار می‌ دهند.

اما زمانی که سابقه‌ ی زندگی این افراد را بررسی می ‌کنید اختلالات و مشکلات فراوانی را در انواع زمینه ‌های زندگی از جمله کار و تحصیل و روابط مشاهده می ‌کنید. ممکن است افکار مربوط با خودکشی داشته باشند اما هرگز خود را افسرده و مضطرب نشان نمی‌ دهند.

زمانی که در مورد رفتار های ضد اجتماعی‌شان از آن‌ها توضیح خواسته می ‌شود، همه را به بی فکری، حواس پرتی و بی توجهی‌شان در آن موقعیت نسبت می‌ دهند. در صورتی که هیچ نشانه ‌ای از توهم، هذیان یا تفکر غیر منطقی در آن‌ ها دیده نمی ‌شود.

در بسیاری موارد حتی دیده می‌ شود که شخصیت ‌های ضد اجتماعی از هوش و توانایی واقعیت سنجی بالایی برخوردار هستند. افراد کلاهبردار حرفه‌ ای را می‌توان نمونه ‌هایی از شخصیت‌ های ضد اجتماعی دانست. آن‌ ها بسیار فریبکار هستند و با چرب زبانی‌ های خود دیگران را به دام می‌ اندازند. این افراد به هیچ یک از ملاک‌ های اخلاقی پایبند نیستند و نمی ‌توانند به دیگران عشق بورزند.