اصلاح خودزنی در نوجوانان برای توصیف رفتار هایی به کار برده می شود که منجر به آسیب بدنی می شود. این رفتار از روی عمد و به طور مخفیانه رخ می دهد. در خودزنی فرد قصد پایان دادن به زندگی خود را ندارد، بلکه هدف از این رفتار کاهش میزان استرس می باشد. جرح خویشتن به اشکال گوناگون صورت می گیرد ولی وجه اشتراک همه آن ها این است که به صورت مخفیانه رخ می دهد و اندام هدف از قسمت هایی از بدن انتخاب می شود که قابلیت پوشانده شدن از دید دیگران را دارند.
نوجوانی رده سنی بسیار حساسی را دربرمی گیرد که نوجوان را با حجمی از احساسات و عواطف متفاوت روبه‌رو می کند. این سن حساس، آغاز بسیاری از هیجانات است و تجربه هر یک از آن ها می تواند نوجوانان را به سمت و سوی متفاوتی ببرد.
در این میان گاهی به دلایل مختلف، رفتار هایی از نوجوان سر می زند که برای او بسیار آسیب زننده است. یکی از این اتفاقات نسبتا رایج، خودزنی در نوجوانان است. اتفاقی که اگر به‌درستی مدیریت و کنترل نشود، اتفاقات تلخی را به‌دنبال می آورد. خودزنی در نوجوانان از آن دست اتفاقاتی است که بیش از هر چیز جنبه روانی دارد. گاه نوجوان در پی یک کمبود، جلب توجه یا حتی بحران هویت به این کار روی می آورد.
دلایل خودزنی در نوجوانان چیست؟
استرس
می توان گفت استرس یکی از اولین و مهم ترین دلایل خودزنی در نوجوانان است. نوجوان به دلیل احساس استرسی که دائما با آن درگیر است، دست به خودزنی می‌زند. گاهی می توان این استرس را با یک راهنمایی کوتاه یا مشاوره هفتگی به خوبی کاهش داد. اما زمانی که به این موضوع و احساسی که در نوجوان ایجاد می شود، توجه کافی نشود، اتفاقات ناگواری رخ می دهد.
اضطراب
یکی دیگر از دلایل اقدام به خودزنی در نوجوانان اضطراب است. اضطراب می تواند احساس فشار و نگرانی دائمی را در نوجوان ایجاد کند که رهایی از آن بسیار دشوار است. نوجوان با انجام خودزنی، به هر روشی، سعی در کاهش اضطراب خود دارد. به همین دلیل نیاز است تا عوامل اضطراب در او شناسایی شده و درمان مناسب برای آن آغاز شود.
افسردگی
از دیگر دلایل خودزنی در نوجوانان باید به افسردگی اشاره کنیم. بسیاری از افراد به اشتباه تصور می کنند که ابتلا به افسردگی فقط برای بزرگسالان است. درحالی‌که افسردگی در نوجوانان نیز بسیار شایع است و علت مهمی برای خودزنی و یا حتی خودکشی این گروه سنی است.
تنهایی
تنهایی برای نوجوانان آغاز بسیاری از رفتار های پرخطر در آن‌ها است. زمانی که نوجوان تنها می ماند و یا احساس تنهایی زیاد را تجربه می‌کند، افکار آسیب زننده به او هجوم می آورند. این افکار یا ناشی از مشکلات روحی و خلاء های عاطفی است و یا گاهی ناشی از ماجراجویی های نوجوانانه است. برای درمان خودزنی در نوجوانان می باید این دلایل را در نظر گرفت و متناسب با آن پروتکل درمانی مشخصی را ایجاد کرد.
عدم یادگیری مهارت های سازگاری
یادگیری و آموختن مهارت های سازگاری، از مهم ترین چیز هایی است که باید به‌طور‌کامل برای نوجوانان انجام بگیرد. یادگیری این مهارت ها به نوجوانان کمک می‌کند که در شرایط آزاردهنده، فشار ها و مشکلات زندگی، به‌خوبی راهکار های مناسب را انتخاب کنند.
اختلافات خانوادگی
خانواده، به‌عنوان یکی از مهم ترین نهاد ها در جامعه مطرح می شود که در تربیت و سلامت روان افراد نقش مهمی را ایفا می کند. وجود اختلافات خانوادگی یا بی سرو سامانی در روابط میان اعضای خانواده، وجود اعتیاد یا طلاق پدر و مادر، خشونت خانگی، ضرب و شتم و … همگی از جمله دلایلی هستند که خودزنی نوجوانان را به‌دنبال خواهد داشت.
هدف بیمار از خودزنی چیست؟
رهایی از احساسات منفی
تبدیل کردن درد روانی به درد جسمی
احساس غیر واقعی بی حسی، کرختی و گسیختگی
تنبیه کردن خود و تنفر از خویش
گریز موقت از مشكلات
تحت تاثیر قرار دادن دیگران
مطمئن نبودن از تمایل ب مرگ در خود
پیدا کردن کنترل روی دیگران و رسیدن به خواسته های غیرمعقول با عملی کردن تهدید آسیب وارد کردن به خود
روش های متداول خودزنی
بریدن
ایجاد بریدگی های تقریبا عمیق روی پوست، به‌شکلی که اثر آن باقی بماند، یکی از این اشکال است. این بریدگی با یک شیء تیز مانند نوک چاقو، تیغ، شیشه شکسته و … ایجاد می شود. عموما این کار روی دست ها، بازو یا ران پاها انجام می‌گیرد. اما برخی نوجوانان در بخش‌های دیگر بدن خود، مانند صورت، گردن، سر و … هم این الگو را پیاده می کنند.
سوزاندن
یکی دیگر از اشکال خودزنی در نوجوانان سوزاندن است. بسیاری از نوجوانان، شیوه سوزاندن را برای خودزنی انتخاب می کنند و برای اینکار از بسیاری از وسایل داغ و سوزاننده کمک می گیرند. سوزاندن به وسیله سیگار، اتو، شیء فلزی داغ و … بسیار رایج است.
سوراخ کردن
گاهی نوجوان اقدام به سوراخ کردن بخش هایی از بدن خود کرده و برای اینکار از اشیاء نوک تیز استفاده می کند.
کوبیدن سر یا بدن به مکان‌های سخت
کتک زدن خود یا کوبیدن سر و بدن به مکان های مختلف و سخت، از دیگر کار هایی است که نوجوانان برای انجام خودزنی به آن اقدام می کنند. شکستن سر، دست و پا و … به‌وسیله کتک زدن خود، شکل دیگری از خودزنی در نوجوانان است.
نگارش نمادها یا حروف روی بدن
شاید تا به حال نوجوانانی را دیده باشید که به کمک اشیای نوک تیز، مانند چاقو، شکل یا حروف خاصی را روی بدن خود حک می کنند. این کار نیز از دیگر اشکال خودزنی به شمار می رود و در موارد زیادی باعث ایجاد عفونت می شود.
چگونه به نوجوان خود کمک کنیم؟
ممکن است نوجوان شما برای مراجعه به روانشناس یا مشاور مقاومت کند. این اتفاقی است که در بسیاری از نوجوان رخ می دهد و مشاوره با زور و اجبار هم عموما فایده ای برای آن ها ندارد. اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید، بهتر است خودتان به عنوان والد از یک مشاور یا روانشناس حرفه‌ای کمک بگیرید و با او در ارتباط باشید. این کار به شما کمک می کند که شیوه صحیح برخورد با نوجوان خود را بیاموزید و از اقدام به خودزنی یا بروز رفتارهای پرخطر او جلوگیری کنید. این کار یک اقدام بسیار مهم برای درمان خودزنی در نوجوانان است.
برای دسترسی سریع به مشاوره روانشناسی آنلاین یا حضوری می توانید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های مرکز مشاوره زرین فر تماس حاصل نمایید.
دیدگاه کاربران