روان پریشی چیست؟

روان پریشی با اختلال در رابطه با واقعیت مشخص می شود. این علامت اختلالات روانی جدی است. افرادی که روان پریشی را تجربه می کنند ممکن است دچار توهم یا هذیان شوند.

توهم تجربیات حسی است که در غیاب یک محرک واقعی رخ می دهد. به عنوان مثال، فردی که دچار توهم شنوایی می شود، ممکن است بشنود که مادرش وقتی مادرش در آنجا نیست بر سر او فریاد می زند. یا کسی که دچار توهم بصری می شود ممکن است چیزی را ببیند، مانند شخصی که در مقابل خود قرار دارد و در واقع آنجا نیست.

همچنین فردی که روان پریشی را تجربه می کند ممکن است افکاری مغایر با شواهد واقعی داشته باشد. این افکار به عنوان هذیان شناخته می شوند. برخی از افراد مبتلا به روان پریشی نیز ممکن است از دست دادن انگیزه و کناره گیری اجتماعی را تجربه کنند.

هذیان و توهم دو نشانه بسیار متفاوت است که هر دو اغلب در افراد مبتلا به روان پریشی تجربه می شوند. هذیان و توهم برای شخصی که در حال تجربه آن است واقعی به نظر می رسد.

انواع روان پریشی

اسکیزوفرنیا

افراد مبتلا به اين  اختلال  دچار توهم و هذیان گویی می شوند که عملکردهای روزانه آنها را مختل می نماید.

پارافرنيا

این نوع اختلال دیر هنگام، در افراد مسن و سالخورده رخ می دهد و باعث می شود فرد مبتلا دچارهذیان گویی شود یا صداهایی را بشنود.

اختلال روان پریشی مختصر

این نوع اختلال روانی معمولاً واکنشی کوتاه مدت به استرس‌ های شدید است که موجب می ‌شود فرد برای مقطع کوتاهی دچار اختلال شود. معمولاً بسیاری از افرادی که مرگ یکی از اعضای خانواده خود را تجربه می‌ کنند، به این نوع روان پریشی مبتلا می‌ شوند. معمولاً این اختلال بعد از چند روز یا چند هفته بهبود پیدا می ‌کند.

روان پریشی ارگانی

در این نوع اختلال روانی فرد در معرض آسیب به سر، بیماری و یا عفونت مغزی قرار می ‌گیرد و از همین رو دچار مشکلات روانی جدی در زندگی می ‌شود.

روان پریشی با مصرف مواد مخدر

افرادی که از مواد مخدر و الکل استفاده می ‌کنند، در معرض ابتلا به این نوع اختلال قرار دارند. استفاده از دارو های توهم زا، مواد مخدر و الکل موجب می شود تا فرد چیز هایی را ببیند که وجود ندارد و یا به صورت مقطعی دچار توهم و هذیان‌گویی شود. در بسیاری از مواقع افرادی که به مواد مخدر و الکل اعتیاد دارند، بعد از توقف مصرف این مواد دچار علائم روان پریشی خواهند شد.

علائم روان پریشی

توهم

توهم یک ادراک حسی در غیاب محرک های بیرونی است. این بدان معناست که چیزی را می بینید، می شنوید، احساس می کنید یا آن را حس می کنید. فردی که دچار توهم شده است ممکن است چیزهایی را که وجود ندارد ببیند یا وقتی افراد تنها هستند صحبت می کند.

این تجربیات می تواند ترسناک باشد. همچنین ممکن است باعث شوند افرادی که دچار روان پریشی هستند به خود یا دیگران صدمه بزنند. اگر شما یا کسی که می شناسید علائم روان پریشی را تجربه می کنید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

هذیان

هذیان یک باور یا تصور غلط است که با وجود واقعیت و آنچه معمولاً درست تلقی می شود کاملاً ثابت است. هذیان های پارانویا، هذیان های بزرگ و هذیان های جسمانی وجود دارد.

افرادی که دچار توهم پارانویا هستند ممکن است تصور کنند که در صورت عدم وجود آنها تحت پیگرد قرار می گیرند یا پیام های مخفی برای آنها ارسال می شود. کسی که دچار توهم عظیمی است، اهمیت مبالغه آمیزی خواهد داشت. هذیان جسمانی زمانی رخ می دهد که شخص معتقد است به بیماری نهایی مبتلا است، اما در حقیقت سالم است.

تفکر، گفتار و رفتار آشفته

فرد ممکن است بین موضوعات نا مرتبط در گفتار و فکر بپرد و ارتباطاتی ایجاد کند که برای افراد دیگر غیر منطقی به نظر برسد. ممکن است صحبت آنها برای دیگران بی معنی باشد.

کاتاتونیا

ممکن است فرد پاسخگو نباشد و سکون داشته باشد.

رفتار روانی حرکتی غیرمعمول:

فرد حرکات غیرعمدی مانند قدم زدن، ضربه زدن و بی قراری انجام می دهد.

موارد زیر نیز رایج است:

تغییرات خلق و خوی

مشکل در تمرکز

مشکلات خواب

دلایل ایجاد روان پریشی چیست؟

عوامل ژنتیکی

حقیقات نشان می دهد که اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی ممکن است یک علت ژنتیکی مشترک داشته باشن..

هورمون ها

برخی افراد پس از زایمان دچار روان پریشی پس از زایمان می شوند. با توجه به این موضوع و این واقعیت که علائم اولیه روان پریشی اغلب ابتدا در نوجوانان رخ می دهد، برخی از کارشناسان پیشنهاد کرده اند که عوامل هورمونی ممکن است در افرادی که دارای استعداد ژنتیکی هستند نقش داشته باشد.

تغییرات مغزی

آزمایش‌ها تفاوت ‌هایی را در مواد شیمیایی مغز – به‌ویژه، فعالیت انتقال‌دهنده عصبی دوپامین – در افرادی که روان‌پریشی را تجربه می ‌کنند، نشان داده‌ اند.

تشخیص روان پریشی چگونه است؟

این اختلال با ارزیابی، تشخیص داده می شود. به عبارت دیگر، پزشک معالج از بیمار سوال هایی می پرسد و احساسات و تجارب آن فرد را درباره پرسش هایی ارزیابی می کند. آزمایش های پزشکی و استفاده از اشعه ایکس نیز در بررسی ریشه ای اختلال و کسب اطمینان از وجود یا نبود مشکلات دیگر در تشخیص راه گشاست.

درمان روان پریشی

درمان این اختلال می تواند ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی  باشد. بیش تر افراد مبتلا به این مشکل پس از طی دوره های درمانی بهبود می یابند. برخی از انواع اختلالات روان پریشی از طریق دارو درمان می شوند. مصرف داروهای ضد روان پریشی می تواند موثر واقع شود. بنا به نوع علائمی که فرد از خود بروز می دهد، انتخاب نوع دارو برای او متفاوت است. اما در کل، این داروها به فرد کمک می کنند تا از وهم و هذیان دور شوند و واضح تر بیندیشند. در بیش تر موارد، افراد دچار این مشکل، پس از مدتی نیاز به مصرف داروها نخواهند داشت. اما در اختلالاتی مانند اسکیزوفرنی ممکن است نیاز به مصرف دارو به شکل مادام العمر باشد.