مسئولیت پذیری چیست؟

مسئولیت پذیری را می‌ توان یک تعهد درونی دانست که خود شخص یا دیگری بر وی تعیین می ‌کند. از آنجایی که انسان یک موجود اختیاردار است و این اختیار را دارد که یک مسئولیت را پذیرفته و آن را انجام دهد. با توجه به همین خصوصیات هر نوع مسئولیت پذیری دارای نتایج مثبت و منفی خواهد بود. اگر بخواهیم تعریف ساده تری داشته باشیم: مسئولیت یعنی اینکه که کاری است که انتظار می رود شما آن را انجام دهید. مسئولیت پذیری نقطه مقابل مسئولیت گریزی است.

کسی که مسئولیت اعمال خود را بر عهده می گیرد فردی پاسخگو است. هنگام مسئولیت پذیری شما سهم خود را از آنچه در حال وقوع است تشخیص می دهید و خود را مالک آن می دانید. وقتی مقصر هستید دیگران را سرزنش نمی کنید و شما برای اینکه چرا اتفاقات رخ می دهد بهانه نمی آورید. شما تمام مسئولیت ها یا تمام شکست خوردن ها را به دوش تیم یا زیر دستان خود نمی گذارید و اگر کارمند یا تیم شما در حال شکست است، سعی در انکار نمی کند، بلکه شما فعالانه کاری در مورد آن انجام می دهد.

انواع مسئولیت پذیری

مسئولیت پذیری اجتماعی:

همه ما عضوی از جامعه هستیم و باید به قوانین آن پایبند باشیم. در مسئولیت ‌پذیری اجتماعی شما در هر نقشی که به عنوان عضوی از جامعه شما را تعریف می‌کند، مسئول هستید. مثلا به عنوان راننده ‌ای که در خیابان‌ های شهر تردد می‌ کنید، باید به قوانین راهنمایی و رانندگی پایبند باشید. یا اگر در نقش رهگذر یا عابر پیاده هستید، لازم است به باید ها و نباید های شهری مانند نریختن زباله در خیابان مقید باشید. با عوض شدن جایگاه شما از راننده به عابر پیاده، طیف متفاوتی از مسئولیت‌ ها بر عهده ‌تان قرار می ‌گیرد.

مسئولیت پذیری شغلی:

هر یک از ما برای امرار معاش و ادامه زندگی نیازمند نقشی پررنگ در قالب شغل هستیم. هر شغلی باید ها و نباید های خاص خود را دارد و ما به عنوان فردی موثر در آن جایگاه، باید به تمام قوانین شغل خود آگاه باشیم. آگاه بودن ما از این قوانین در مسئولیت‌ پذیر بودن و به انجام رساندن تمام آن قوانین تاثیر به سزایی دارد؛ مانند ساعت ورود و خروج به محل کار که طبق قوانین تعیین شده و مسئولیت های دیگر که کارکنان باید مسئولیت آن را برعهده بگیرند.

مسئولیت پذیری در کار تیمی:

اغلب افراد جدا از نقش ‌های فردی، عضو یک گروه یا تیم کوچک هستند؛ مانند خانواده که براساس نوع و اندازه تیم، مسئولیت ‌های هر شخص متفاوت است. کار تیمی و مهارت انجام آن در دنیای امروز ما جزء مهارت‌ های بسیار مهم تلقی می‌شود. شما در یک گروه با افراد مختلف و متفاوتی رو در رو هستید که هر یک شخصیت و طیف فکری بسیار متفاوت از شما و دیگری دارد. در ابتدا باید بتوانید در چنین گروهی فعالیت کنید و نقش خودتان را پررنگ و موثر به انجام برسانید. لازمه رسیدن به چنین هدفی، مسئولیت‌پذیر بودن و در نظر گرفتن تمامیت کار ها است. داشتن برنامه‌ ریزی دقیق می ‌تواند در این راه به شما کمک کند.

نشانه های مسئولیت پذیر بودن

وقت شناسی

وقت شناس بودن یعنی به موقع بودن برای قرار ملاقات ها، جلسات و رویداد ها.این موضوع نشانه احترام است و نشان می دهد که برای وقت دیگران ارزش قائل هستید. 

همچنین نشان می دهد که شما منظم هستید و مسئولیت پذیری خوبی دارید. وقت شناس بودن مسئولیتی است که بسیاری از کارفرمایان از کارمندان خود انتظار دارند. اگر اغلب دیر به سر کار می آیید، کارفرمای شما ممکن است توانایی شما برای مسئولیت پذیری و قابل اعتماد بودن را زیر سوال ببرد. وقت شناس بودن همچنین نشان می دهد که با حضور به موقع در جلسات و رویداد ها می توانید یک عضو از تیم باشید.

منظم بودن

منظم بودن یک مهارت مهم مسئولیت پذیری است زیرا به شما امکان می دهد در کار خود کارآمد و سازنده باشید. وقتی منظم هستید، می توانید چیز ها را به سرعت پیدا کنید و از اشتباهات جلوگیری کنید. سازماندهی به شما امکان می دهد سیستم ها و فرآیند هایی را راه اندازی کنید که می توانند بارها و بارها تکرار شوند. این می تواند کار شما را سازگار تر و قابل اعتماد تر کند.

مدبر بودن

مدبر بودن به این معناست که بتوانید منابعی را که برای تکمیل یک کار نیاز دارید پیدا کنید. این یک مهارت کلیدی مسئولیت پذیری است زیرا به شما امکان می دهد کار را به طور موثر انجام دهید. وقتی مدبر باشید، می توانید اطلاعات مورد نیاز، افرادی که می توانند به شما کمک کنند و ابزار هایی که برای انجام کار نیاز دارید را بیابید. مدبر بودن مستلزم تحقیق و برنامه ریزی است. شما باید بدانید چه منابعی در دسترس هستند و چگونه به آنها دسترسی داشته باشید. شما همچنین باید بتوانید از منابعی که پیدا می کنید به شیوه ای کارآمد استفاده کنید. کاردان بودن می تواند در وقت و انرژی شما صرفه جویی کند و می تواند شما را به فرد موثر تری تبدیل کند.

انعطاف پذیر بودن

انعطاف پذیر بودن یک مهارت مهم مسئولیت پذیری است زیرا به شما اجازه می دهد تا خود را با تغییرات در محل کار وفق دهید و با افراد مختلف کار کنید. وقتی انعطاف پذیر باشید، می توانید تغییرات غیر منتظره در برنامه را مدیریت کنید، چندین کار را همزمان مدیریت کنید و با شخصیت های مختلف کار کنید. انعطاف پذیر بودن همچنین نشان می دهد که می توانید روی پای خود بایستید و از تغییر نمی ترسید. البته منعطف بودن به این معنا نیست که هوسباز باشید یا ذهن خود را مدام تغییر دهید. این به معنای توانایی سازگاری با شرایط جدید و دیدن جنبه مثبت تغییر است. منعطف بودن می تواند شما را به کارمندی با قوت تر و قابل احترام تبدیل کند.

اخلاقی بودن

اخلاقی بودن به معنای انجام آن چیزی است که درست است، نه کاری که آسان است. این یعنی تصمیم گیری بر اساس اصول، نه بر اساس منافع شخصی. یعنی در برخورد با دیگران صادق و گشاده رو باشید و به حقوق و اموال دیگران احترام بگذارید. اخلاقی بودن در همه جنبه های زندگی، از روابط شخصی گرفته تا مشاغل حرفه ای، مهم است. در محیط کار، اخلاقی بودن به معنای پیروی از سیاست ها و رویه های شرکت و همچنین قانون است.

این به این معنی است که در مورد کار خود صادق باشید و از میانبر هایی استفاده نکنید که می تواند شرکت را در معرض خطر قرار دهد. اخلاقی بودن مسئولیتی است که همه ما در قبال خود، دیگران و کل جامعه داریم. اخلاقی بودن در تمام جنبه های زندگی مهم است، زیرا این کار درستی است.