اختلال شخصیت خودشیفته

یکی از موضوغاتی که در علم روانشناسی جایگاه ویژه ای دارد اختلالات شخصیت است. اختلالات شخصیت یک مشکل روانشناخی خاص و ویژه است که با بروز آن رفتار، افکار و عملکرد فرد تغییر می کند. افرادی که دچار اختلال شخصیت هستند در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل می شوند، انواع گوناگونی از اختلالات شخصیت وجود داردکه هر کدام تحت شرایط خاص یا در موقعیت های ویژه، بروز می کنند. این اختلالات می توانند زندگی عادی و طبیعی افراد را مختل کنند و باعث بروز مشکلات مهم شوند.

یکی از مهمترین و رایج ترین اختلالات شخصیت، اختلال شخصیت خود شیفته است. افرادی که دچار اختلال شخصیت خودشیفته می باشند خود را بزرگتر و خاص تر از دیگران می دانند و به شکل ویژه ای احساس لیاقت و توانایی درباره هز چیزی دارند. این افراد همواره خود را مرکز هر کار، اتفاق و رخدادی می دانند و تصور می کنند دیگران باید در خدمت آنها باشند.

افراد خودشیفته با تصور خود برتر بینی که نسبت به دیگران دارند، مشکلات و چالش های دیگران را بسیار بی ارزش می دانند. این افراد تصور می کنند مرکز دنیا هستند و همه چیز گرد آنها می چرخد و از همین جهت جز خودشان، اشخاص دیگر را نمی بینند و یا اهمیتی به آن ها نمی دهد. اختلال شخصیت خود شیفته در بسیاری از جنبه های زندگی، مخصوصا روابط اجتماعی این افراد را با مشکل رو به رو می کند زیرا تحمل این افراد از سوی دیگران غیر قابل تحمل است.

انواع اختلال شخصیت خودشیفته

خودشیفته آشکار: در این نوع اختلال خودشیفتگی فرد خودشیفتگی، خود را دوست دارد و به صورت کاملاً آشکار خودش را نشان می‌دهد. در این نوع خودشیفتگی فرد به صورت کاملاً مشخصی خودخواه، خودپسند و تظاهرکننده و با اعتمادبه‌نفس بالا هستند. این افراد در بسیاری از موارد به پرخاشگری روی می‌آورند و توان تحمل هیچ نوع نظر مخالف و یا کار خلاف میل خودشان را ندارند

خودشیفتگی پنهان: افرادی که به این نوع خودشیفتگی مبتلا هستند، اغلب افراد مضطربی هستند که عموماً احساس ناامنی دارند و در برخورد با دیگران واکنش‌ های بسیار تدافعی از خود نشان می دهند. آن‌ ها بیش ‌از حد حساس هستند و ممکن است از هر اتفاق، حرف یا برخوردی ناراحت شوند.

ویژگی های شایع اختلال شخصیت خودشیفته چیست؟

خود بزرگ بینی:

اولین ویژگی که افراد خودشیفته با آن شناخته می شوند خودبزرگ بینی است. افراد دارای اختلال خودشیفته هود را یک شخص بسیار مهم و خاص می دانند که باید همه چیز در اختیار آنها باشد. این افراد تحمل شنیدن حرف مخالف را ندارند و در برابر هر چیزی که برای آن ها ایجاد محدودیت کند، دچار احساس خشم و عصبانیت می کنند.

رفتار استثمار گونه:

یکی دیگر از ویژگی افرادی که دچار اختلال شخصیت خودشیفته هستند، رفتار استثمارگونه است. این افراد همه اطرافیان خود را در خدمت خود می خواهند و آزادی این افراد را سلب می کنند. این استثمار تا جایی که نفعی از طرف مقابل ببرند ادامه دارد و از همین رو مشکلات زیادی را برای خود و اطرافیانشان ایجاد می کنند.

انتقاد ناپذیری:

افراد مبتلا به اختلال خودشیفته به هیچ عنوان انتقاد پذیر نیستند و در برابر هر نوع نقد از سوی دیگران مقاومت کرده و واکنش های تندی از خود بروز می دهند. دلیل بسیار مهم این افراد برای عدم پذیرش انتقاد از حس خودبزرگ‌بینی آنها نشائت می گیرد.

تصورات غیر واقعی از خود:

این افراد در باورهای غیر حقیقی درباره خودشان غرق هستند و تصورات عجیب و غیر واقعی از خود دارند. افراد خودشیفته تصور می کنند که افرادی بی نظیر هستند و همیشه یک تصور رویایی و غیر واقعی از خودشان دارند که این اختلال را در آنها تقویت می کند.

روابط ناپایدار:

این افراد به دلیل رفتار خودشیفته ای که دارند، توانایی برقراری ارتباطات فردی را ندارند و معمولاً روابط آنها بسیار ناپایدار است و به سرعت به درگیری می انجامد. این افراد به راحتی به دلیل رفتار های نا مناسب خود، طرافیان خود را از دست می دهند.

اعتماد به نفس شکننده:

اگرچه در ظاهر میزان اعتماد به ‌نفس افرادی با اختلال شخصیت خودشیفته بسیار بالا است، اما اعتماد به ‌نفس شکننده‌ای دارند و ممکن است در هر حالتی نسبت به این احساس خود دچار تزلزل شوند و این مسئله نقطه ضعف آنها محسوب می شود.

مستعد افسردگی:

افرادی که دارای اختلال شخصیت خودشیفته هستند در برابر هر موقعیت و شرایطی، فشار زیادی را تجربه می کنند و در صورت مواجهه با یک مخالفت کوچک یا ناتوانی در کنترل شرایط به سمت افسردگی می روند.

دلایل بروز اختلال شخصیت خودشیفته

علاوه بر ژنتیک که تقریباً در تمامی اختلالات نقشی اساسی دارد، عوامل محیطی نیز می تواند تأثیر زیادی در شکل گیری این اختلال داشته باشد که از نمونه هایی از آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

مورد بی توجهی و سوءاستفاده قرار گرفتن در دوران کودکی.

اهمیت بیش از حد به کودک و لوس بار آوردن او.

توقعات و انتظارات غیر واقعی والدین از کودک.

تأثیرات فرهنگی.

بی قید و بندی در امور جنسی.

چگونه می توان با فردی که دچار اختلال شخصیت خودشیفته است ارتباط داشت؟

نسبت به ویژگی های اخلاقی و رفتاری افراد مبتلا به اختلال خود شیفتگی اطلاعات کاملی داشته باشند.

هنگام صحبت با فردی که دارای اختلال شخصیت خود شیفته است، آرامش خود را حفظ کنند.

حمایت دوستان و اعضاء خانواده را برای شخص فراهم نمایند.

شخص را به گروه های حمایتی که شامل سایر افراد دارای این اختلال هستند، متصل کند.

اگر فرد مبتلا به این اختلال متوجه رفتار های مشکل ساز خود نشود، انگیزه کمتری برای گرفتن کمک خواهد داشت.

اگر چه درمان اختلال شخصیت خودشیفته می تواند چالش های زیادی داشته باشد، اما می توانید این مشکل را حل کنید. مراجعه به یک درمانگر یا روانشناس متخصص برای مشاوره و همچنین تغییر روش تفکر و تعامل هر روزه با دیگران می تواند بسیار مفید باشد. به یاد داشته باشید که شما مسئول رفتار خود هستید و در هر زمان می توانید آن را تغییر دهید.