طرحواره ها الگو هایی هستند که از دوران کودکی در افراد شکل می گیرند و همواره آثار آنها در طول زندگی تأثیرات خود را می گذارد. طرحواره ها انواع مختلفی دارند که یکی از آنها طرحواره طرد شدگی یا رها شدگی است.
متخصصین روانشناس آنلاین یا حضوری بر این باور هستند که طرحواره ها نقش مهمی بر سلامت روان افراد دارد و با کمک آن ها می توان اطلاعات و موارد اضافه ذهن را حذف و رو عقاید و باور هایی که از دوران کودکی در فرد باقی مانده، تمرکز کرد. طرحواره ها ویژگی های خاص و منحصر به فرد خود را دارند و پاسخ افراد را نسبت به وقایع محیطی وی، کنترل می کنند.
طرحواره طرد شدگی از مهمترین طرحواره ها می باشد که شکلی از ترک شدن، رها شدن و همچنین بی اعتمادی نسبت به حضور افراد در زندگی فرد را در ذهن وی ایجاد می کند. افرادی که به طرحواره طرد شدگی دچار هستند دائماً تصور می کنند قرار است همه اطرافیانشان آنها را رها کنند و گاهی این فکر چنان پر رنگ است که حتی تصور مرگ آنها را نیز می کنند.
افرادی که طرحواره طرد شدگی دارند باور دارند که در زندی جزو اولویت اطرافیان خود نیستند و برای دیگران مهم و بارزش جلوه نمی کنند. این افراد به دلیل این باور فکری توانایی برقراری یک رابطه پایدار و با ثبات را ندارند. افرادی که این طرحواره را دارند در مواجهه با اتفاقات سطحی مثل، بی پاسخ ماندن تماس تلفنی شان توسط دیگران به راحتی دچار احساس غم و اندوه شدید می شوند. تنها ماندن و ترس از طرد شدن بدترین ترس در افرادی است که طرحواره طرد شدگی دارند. این افراد حتی تحمل تنها ماندن در مدت زمان کوتاه را نیز ندارند و دچار احساس عذاب، خشم و اندوه می شوند.
انواع طرحواره طرد شدگی
طرد شدگی مبتنی بر وابستگی:
افرادی که در دوران کودکی به شدت مورد حمایت خانواده و نزدیکان قرار داشته اند به گونه ای که با هیچ نوع چالشی در زندگی مواجه نشده اند، دچار طرحواره طرد شدگی مبتنی بر وابستگی می شوند. این سبک از زندگی در دوران کودکی باعث ایجاد مشکلات بزرگی در آینده فرد دارد.
طردشدگی مبتنی بر فقدان:
افرادی که در دوران کودکی با حجم بالایی از اتفاقاتی همچون: طلاق والدین، دعوا های خانوادگی، فوت نزدیکان و… رو به رو بوده اند، معمولاً دچار طرحواره طرد شدگی مبتنی بر فقدان شده و در بزرگسالی آسیب های جدی را تجربه می کنند.
نشانه های وجود طرحواره طرد شدگی چیست؟
وابستگی شدید به افراد نزدیک و مهم زندگی:
افرادی که دچار طرحواره طرد شدگی هستند وابستگی شدید و افراطی به افراد نزدیک و مهم زندگی شان دارند. این افراد تحمل دوری، تنهایی و جدایی های کوتاه مدت نزدیکان خود را نداشته و بلافاصله دچار احساس ترس و نگرانی می شوند. چنانچه اینگونه افراد قبل از تشدید علائم، از مشاوره روانشناشی یا مشاوره آنلاین جهت بهبود شرایط و پیشگیری از خطرات نابهنگام کمک بگیرند پیروز میدان خواهند بود.
کنترل کنندگی:
افراد مبتلا به طرحواره طرد شدگی افراد مهم و نزدیک خود را تنها برای خود می خواهند و حس مالکیت زیادی نسبت به آنها دارند. به خاطر این ویژگی این افراد دائماً نزدیکان خود را مورد کنترل و چک کردن قرار می دهند تا از بودن آنها مطمئن شوند.
احساس حسادت به رقیبان عاطفی:
چنانچه کسی با فردی که دچار این طرحواره است در رابطه باشد، کاملاً متوجه احساس حسادت و حساسیت او نسبت به کسانی که می توانند جایگاه او را داشته باشند را، احساس می کنند. این افراد به هیچ عنوان حاضر نیستند تا جایگاه خود را به دیگران بدهند و با حسادت شدید با دیگران رقابت می کنند.
عدم تمایل به ایجاد رابطه صمیمی:
به دلیل ترس از رها شدن و طرد شدن از سوی دیگان، افرادی که دچار طرحواره رها شدگی هستند به شدت از صمیمیت با دیگران اجتناب می کنند و میل به داشتن روابط صمیمی زیادی با دیگران ندارند.
دلایل ایجاد طرحواره طرد شدگی
عدم شکل گیری دلبستگی ایمن در نوزاد:
والدینی که در برقراری ارتباط ایمن و با ثبات با نوزاد خود ضعیف هستند، باعث ایجاد طرحواره طرد شدگی در آنها می شوند. این کودکان به صورت ناخودآگاه احساس می کنند که والدین آنها به اندازه کافی از آنها حمایت نمی کنند و در زمان ضرورت تنها هستند و در نتیجه احساس دلبستگی ایمن در آنها ایجاد نمی شود.
دوری از مادر:
گاهی اتفاق می افتد که مادر خانواده به دلایل مختلف از نوزاد خود دور بماند. در این شرایط عدم وجود مادر به عنوان یکی از علت های مهم در شکل گیری طرحواره طرد شدگی مطرح می شود.
ترس از جدایی از والدین:
افرادی که به اضطراب جدایی مبتلا هستند، هنگام جدا شدن از والدین واکنش های زیادی را از خودشان بروز می دهند. این اتفاق می تواند زمینه شکل‌گیری طرحواره طرد شدگی را ایجاد کند.
مشکلات بین والدین:
از دیگر دلایل ایجاد این طرحواره در کودکان، دعواها، درگیری ها و کشمکش های میان والدین است. در این شرایط کودک که هیچ دیدگاه بالغانه و عاقلانه ای نسبت به اطراف ندارد، تصور می کند امکان دارد هر لحظه والدین او از هم جدا شده و او را به تنهایی رها کنند.
تولد فرزند جدید:
تولد فرزند جدید در خانواده، می تواند زمینه ساز شکل‌گیری طرحواره طردشدگی در فرزندان بزرگتر خانواده شود. با به دنیا آمدن خواهر یا برادر جدید، همه توجهات به فرزند تازه متولد شده جلب می شود این تصور در فرزندان بزرگتر ایجاد می شود که از سوی والدین و دیگران رها شده‌اند و دیگر کسی به آنها توجه ندارد.
طرحواره طردشدگی و مشکلات سلامت روانی
طرد شدگی از مهمترین تهدیدات برای احساس تعلق فرد است و همین دلیل می تواند عواقب جدی برای سلامت روان فرد به دنبال داشته باشد. زمانی که کسی در تمام عمر احساس می کند که فرد دوست داشتنی نیست و اعتقاد داشته باشد که طرد می شود، سلامت روانی او کاهش پیدا می کند. این طرحواره معمولاً به تنهایی زندگی فرد را دشوار نمی کند و باعث پیشرفت مشکلاتی مانند، افسردگی و اضطراب نیز در افراد می شود. تحقیقات نشان داده افرادی که حساسیت بالایی نسبت به طرد شدگی دارند در معرض خطر ابتلا به اختلالات روانی هستند.
برای دسترسی سریع به مشاوره روانشناسی می توانید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های مرکز مشاوره زرین فر تماس حاصل نمایید.
دیدگاه کاربران